तिरुमला : तिरुमला येथील भगवान व्यंकटेश्वराच्या मंदिरात विप्रो, नेस्ले, ONGC आणि इंडियन ऑइल यांच्या बाजार भांडवलापेक्षाही अधिक म्हणजेच 2.5 लाख कोटी रुपयांपेक्षा जास्त (सुमारे $30 अब्ज) मालमत्ता आहे.
तिरुमला तिरुपती देवस्थानम (TTD), भगवान व्यंकटेश्वराला समर्पित तिरुपती मंदिराचे व्यवस्थापनाने 1933 मध्ये स्थापन झाल्यापासून प्रथमच त्याची निव्वळ संपत्ती घोषित केली आहे. त्याच्या मालमत्तेत बँकांमध्ये जमा केलेले 10.25 टन सोने, 2.5 टन वजनाचे दागिने, बँकांमध्ये जमा केलेली 16,000 कोटी रुपयांची रोकड आणि देशभरातील 960 मालमत्ता यांचा समावेश आहे. हे सर्व एकूण 2.5 लाख कोटी रुपये आहे.
स्टॉक एक्स्चेंजच्या आकडेवारीनुसार, सध्याच्या ट्रेडिंग मूल्यानुसार, तिरुपती मंदिराची निव्वळ संपत्ती अनेक ‘ब्लूचिप’ (बहुराष्ट्रीय कंपन्या) हिंदुस्थानी कंपन्यांपेक्षा जास्त आहे. स्विस बहुराष्ट्रीय कंपनी नेस्लेच्या हिंदुस्थान युनिटचे मार्केट कॅप 1.96 लाख कोटी रुपये आहे.
सार्वजनिक क्षेत्रातील उपक्रम ऑईल अँड नॅचरल गॅस कॉर्पोरेशन लिमिटेड (ONGC) आणि IOC चे बाजार भांडवल देखील मंदिर ट्रस्टच्या तुलनेत कमी आहे. नॅशनल थर्मल पॉवर कॉर्पोरेशन (NTPC) लिमिटेडचे बाजार भांडवलही या मंदिराच्या मालमत्तेपेक्षा कमी आहे. महिंद्रा आणि महिंद्रा आणि टाटा मोटर्स आणि जगातील सर्वात मोठी कोळसा उत्पादक कंपनी कोल इंडिया लिमिटेड, खाण कंपनी वेदांत, रिअल इस्टेट कंपनी डीएलएफ आणि इतर अनेक कंपन्यांचाही या यादीत समावेश आहे.
केवळ दोन डझन कंपन्यांचे बाजार भांडवल मंदिर ट्रस्टच्या निव्वळ संपत्तीपेक्षा जास्त आहे. यामध्ये रिलायन्स इंडस्ट्रीज लिमिटेड, टाटा कन्सल्टन्सी सर्व्हिसेस, एचडीएफसी बँक, इन्फोसिस, आयसीआयसीआय बँक, हिंदुस्थान युनिलिव्हर लिमिटेड, स्टेट बँक ऑफ इंडिया, भारती एअरटेल आणि आयटीसी यांचा समावेश आहे.
मंदिराच्या एका अधिकाऱ्याने सांगितले की, मंदिरात रोख आणि सोन्याच्या रूपात भाविकांचा प्रसाद वाढत असल्याने टीटीडीची समृद्धी वाढत आहे आणि बँकांमधील मुदत ठेवींमधूनही व्याजाचे उत्पन्न मिळत आहे.
गव्हर्निंग युनिटमधील सूत्रांनी पीटीआयला सांगितले की देशभरातील टीटीडीच्या मालमत्तेचे अंदाजे मूल्य 2.5 लाख कोटी रुपयांपेक्षा जास्त असू शकते. यात भूखंड, इमारती, रोख रक्कम आणि भक्तांकडून प्रसाद म्हणून बँकेत जमा केलेले सोने यांचा समावेश आहे.
अनेक सार्वजनिक आणि खासगी बँकांमधील TTD मुदत ठेवींनी 30 सप्टेंबर 2022 रोजी 15,938 कोटी रुपयांचा आकडा पार केला होता, जो जून 2019 मध्ये 13,025 कोटी रुपये होता. त्याच वेळी, बँकांमध्ये देवस्थानांकडे असलेले सोने 2019 मधील 7.3 टनावरून 30 सप्टेंबर 2022 रोजी 10.25 टनांपर्यंत वाढले.
TTD ने फेब्रुवारीमध्ये 2022-23 या वर्षासाठी 3,100 कोटी रुपयांचा वार्षिक अर्थसंकल्प सादर केला, ज्यामध्ये TTD ने बँकांमध्ये जमा केलेल्या रोख रकमेतून 668 कोटी रुपयांहून अधिक व्याजाचा अंदाज लावला आहे. तसेच, भाविकांकडून रोख स्वरूपात सुमारे 1,000 कोटी रुपये मंदिराला अर्पण केले जात असल्याचा अंदाज आहे.