नवी दिल्ली : ISRO म्हणजेच भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था आज नेव्हिगेशन सॅटेलाइट NVS-01 लाँच करणार आहे. हे जिओसिंक्रोनस लॉन्च व्हेईकल म्हणजेच GSLV-F12 मधून अंतराळात पाठवले जाईल. हा उपग्रह 2016 मध्ये प्रक्षेपित केलेल्या IRNSS-1G उपग्रहाची जागा घेईल. IRNSS-1G उपग्रह हा इस्रोच्या प्रादेशिक नेव्हिगेशन उपग्रह प्रणाली NavIC चा सातवा उपग्रह आहे.
1999 मध्ये कारगिल युद्धादरम्यान घुसखोरी करणाऱ्या पाकिस्तानी सैनिकांची स्थिती जाणून घेण्यासाठी भारत सरकारने अमेरिकेकडे मदत मागितली होती. त्यानंतर अमेरिकेने जीपीएस सपोर्ट देण्यास नकार दिला. तेव्हापासून भारत स्वतःची नेव्हिगेशन उपग्रह प्रणाली बनवण्यात गुंतला होता.
NavIC 2006 मध्ये मंजूर झाले. 2011 च्या अखेरीस ते पूर्ण होणे अपेक्षित होते, परंतु 2018 मध्ये ते कार्यान्वित झाले. आता हे नेटवर्क सातत्याने सुधारले जात आहे.
GSLV सकाळी 10:42 वाजता श्रीहरिकोटा येथील सतीश धवन अंतराळ केंद्राच्या दुसऱ्या प्रक्षेपण पॅडवरून उड्डाण करेल. प्रक्षेपणानंतर सुमारे 18 मिनिटांनी पेलोड रॉकेटपासून वेगळे होईल. हे जिओसिंक्रोनस ट्रान्सफर ऑर्बिटमध्ये NVS-1 उपग्रह तैनात करेल.
ISRO ने नेव्हिगेशन विथ इंडियन कॉन्स्टेलेशन (NavIC) नावाची प्रादेशिक नेव्हिगेशन उपग्रह प्रणाली विकसित केली आहे. 7 उपग्रहांचे कॉन्स्टेलेशन 24×7 कार्यरत असलेल्या ग्राउंड स्टेशनसह एकत्रितपणे कार्य करतात. NavIC पूर्वी इंडियन रीजनल नेव्हिगेशन सॅटेलाइट सिस्टम (IRNSS) म्हणून ओळखले जात असे.
NavIC ची वर्तमान आवृत्ती L5 आणि S बँडशी सुसंगत आहे. हे आंतरराष्ट्रीय वारंवारता समन्वय आणि सुसंगततेनुसार आहे. L1 बँड नागरी क्षेत्रात जलद प्रवेश करण्यास मदत करेल. NVS-01 आणि त्यानंतरच्या सर्व उपग्रहांमध्ये L1 बँड असेल.
देशातील नागरी विमान वाहतूक क्षेत्राच्या वाढत्या गरजा लक्षात घेऊन ही प्रणाली विकसित करण्यात आली आहे. हे नेटवर्क भारत आणि त्याच्या सीमेपासून 1500 किमी पर्यंतचे क्षेत्र व्यापते. हे स्थलीय, हवाई आणि सागरी वाहतूक, स्थान आधारित सेवा, वैयक्तिक गतिशीलता, संसाधन निरीक्षण आणि वैज्ञानिक संशोधनासाठी वापरले जाते.
नेव्हिगेटरची स्थिती अचूकता सामान्य वापरकर्त्यांसाठी 5-20 मीटर आणि लष्करी वापरासाठी 0.5 मीटर आहे. त्याच्या मदतीने शत्रूच्या लक्ष्यावर अधिक अचूकतेने हल्ला करता येतो. त्याच वेळी, ते विमान आणि जहाजांसह रस्त्यावर चालणाऱ्या प्रवाशांना मदत करते. गुगलप्रमाणेच यामध्ये व्हिज्युअल आणि व्हॉइस नेव्हिगेशन फीचर्सही उपलब्ध आहेत.