नवी दिल्ली : इंडियन स्पेस रिसर्च ऑर्गनायझेशन (ISRO)ने ब्रिटनच्या कम्युनिकेशन नेटवर्क ‘वन वेब’चे 36 उपग्रह शनिवारी-रविवार (रात्री 12:07 वाजता) प्रक्षेपित केले. हे सर्व उपग्रह GSLV-Mk III या सर्वात वजनदार रॉकेटद्वारे प्रक्षेपित करण्यात आले. हे लोअर अर्थ ऑर्बिटमध्ये यशस्वीरित्या स्थापित करण्यात आले आहे. इस्रोने याला दुजोरा दिला आहे.
हे उपग्रह ब्रिटनच्या ‘वन वेब’ या कम्युनिकेशन नेटवर्कचे आहेत. इस्रोचे हे पूर्णपणे व्यावसायिक मिशन आहे. हे प्रक्षेपण आंध्र प्रदेशातील श्रीहरिकोटा येथून करण्यात आले. ISRO ची व्यावसायिक शाखा NewSpace India Limited (NSIL) ने हे उपग्रह प्रक्षेपित करण्यासाठी OneWeb सोबत सेवा करारावर स्वाक्षरी केली आहे. ही माहिती एनएसआयएलचे अध्यक्ष आणि एमडी राधाकृष्णन डी यांनी दिली आहे.
आंध्र प्रदेशातील श्रीहरिकोटा येथील सतीश धवन केंद्रातून हे प्रक्षेपण करण्यात आले. GSLV-Mk III रॉकेटची लांबी 43.5 मीटर आहे. 5796 किलो वजनाचे वजन वाहून नेणारे हे पहिले भारतीय रॉकेट ठरले आहे. हे 8000 किलो उपग्रह वजन उचलू शकते. ISRO ने सांगितले की, LVM-3 M2 हे NSIL साठी पहिले व्यावसायिक मिशन आहे.
ब्रिटनच्या कम्युनिकेशन नेटवर्क ‘वन वेब’चे एकूण 648 उपग्रह पृथ्वीच्या लो अर्थ ऑर्बिटमध्ये पाठवण्याचे उद्दिष्ट आहे. यापैकी 36 इस्रोने पाठवले आहेत. OneWeb बद्दल बोलायचे तर, ही एक जागतिक संपर्क कंपनी आहे. त्याचे मुख्यालय लंडन येथे आहे. लो अर्थ ऑर्बिट ही पृथ्वीची सर्वात खालची कक्षा आहे. त्याची उंची पृथ्वीभोवती 1600 किमी ते 2000 किमी दरम्यान आहे. या कक्षेतील वस्तूचा वेग ताशी 27 हजार किमी आहे. यामुळेच ‘लो अर्थ ऑर्बिट’मधील उपग्रह वेगाने फिरतो आणि त्याला लक्ष्य करणे सोपे नसते.
काही मोहिमा अयशस्वी झाल्या तरीही, 1969 मध्ये स्थापन झालेली इस्रो ही जगातील सर्वात यशस्वी अंतराळ संस्थांपैकी एक आहे. 7 ऑगस्ट 2022 पर्यंत, ISRO ने आपल्या 84 अंतराळ मोहिमा प्रक्षेपित केल्या होत्या, त्यापैकी 67 यशस्वी झाल्या होत्या, 5 अंशतः यशस्वी झाल्या होत्या. त्याच वेळी, त्याला केवळ 10 मध्ये अपयश आले आहे.
आपल्या मोहिमांव्यतिरिक्त, इस्रोने 100 हून अधिक परदेशी अंतराळ मोहिमांमध्ये देखील सहभाग घेतला आहे. अमेरिकेची NASA, युरोपियन स्पेस एजन्सी आणि रशियाची Roscosmos यांसारख्या अंतराळ संस्था आर्थिकदृष्ट्या अधिक भक्कम असतील, पण अवकाश मोहिमांच्या यशस्वीतेच्या बाबतीत ते इस्रोच्या पुढे नाहीत.